1.3. Η διεπιστημονική προσέγγιση
(κείμενο βιβλίου, σελ. 24)
Οι κοινωνικές επιστήμες (κοινωνιολογία, οικονομία, ιστορία, πολιτική επιστήμη, ψυχολογία κτλ.) προσπαθούν με τις επιστημονικές μεθόδους - που διαθέτει, η καθεμιά- να κατανοήσουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Στην προσπάθεια αυτή, και σε ερευνητικό επίπεδο, οι επιστήμες αυτές συνεργάζονται. Αν πάρουμε για παράδειγμα την οικογένεια, θα δούμε ότι, ενώ το θέμα είναι το ίδιο, τα ερωτήματα ή οι υποθέσεις εργασίας κάθε επιστήμης είναι διαφορετικές. Έτσι, η κοινωνιολογία μπορεί να μελετήσει τη σχέση του επαγγέλματος της γυναίκας και του μεγέθους της οικογένειας. Η ψυχολογία μπορεί να μελετήσει τη νοητική ανάπτυξη των παιδιών σε μια πολυμελή οικογένεια. Η οικονομία μπορεί να μελετήσει την οικονομική κατάσταση της οικογένειας. Η πολιτική επιστήμη μπορεί να μελετήσει την εκλογική συμπεριφορά της οικογένειας σε σχέση με την κοινωνική της προέλευση (ή ακόμα τις πολιτικές προτιμήσεις μιας οικογένειας και το πώς αυτές διαφοροποιούνται στο πλαίσιό της). Η ιστορία μπορεί να μελετήσει τη φύση και το ρόλο της οικογένειας σε μια συγκεκριμένη περίοδο (π.χ. φεουδαρχία). Συνεπώς το πλεονέκτημα της διεπιστημονικής προσέγγισης είναι η σφαιρική κατανόηση του εξεταζόμενου θέματος.
ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
Κοινωνιολογία: Περιγράφει την ανθρώπινη συμπεριφορά από την οπτική της κοινωνικής ομάδας. Επικεντρώνεται στους τύπους των κοινωνικών σχέσεων.
Κοινωνική ανθρωπολογία: Μελετά την κοινωνική ζωή στις αγροτικές κυρίως κοινωνίες.
Ψυχολογία: Ερευνά τα ψυχικά φαινόμενα και τους νόμους που τα καθορίζουν.
Οικονομική επιστήμη: Μελετά την παραγωγή, κατανομή και κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών.
Πολιτική επιστήμη: Μελετά θέματα εκλογικής συμπεριφοράς, και θέματα σχετικά με την εξουσία σε διαφορετικά επίπεδα της κοινωνικής οργάνωσης.
Ιστορία: Μελετά το σύνολο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που έλαβαν χώρα κατά το παρελθόν.
Ερμηνευτικό σχόλιο:
Η διεπιστημονική προσέγγιση ενός φαινομένου που εκδηλώνεται στο πλαίσιο μιας κοινωνίας, η προσέγγισή του δηλαδή με την αξιοποίηση των πορισμάτων διαφόρων επιστημονικών κλάδων, προσφέρει μια σφαιρικότερη καταγραφή του και μια εγκυρότερη ανάλυσή του. Κι αυτό γιατί κάθε χωριστός επιστημονικός κλάδος προσεγγίζει ένα θέμα από τη δική του σκοπιά. Το παράδειγμα που χρησιμοποιείται στο βιβλίο είναι το θέμα της οικογένειας, και πώς αυτό προσεγγίζεται με διαφορετικά εργαλεία από τους διάφορους επιστημονικούς κλάδους. Έτσι, η κοινωνιολογία αναζητά την επίδραση που έχουν οι επαγγελματικές επιλογές της γυναίκας στο θέμα των γεννήσεων, θέμα που αφορά και την οικογένεια ειδικότερα, αλλά και την κοινωνία γενικότερα· η κοινωνική ανθρωπολογία προσπαθεί να βρει τη σύνδεση ανάμεσα στον βαθμό συγγένειας και τη μεταβίβαση της περιουσίας αλλά και του κύρους από γενιά σε γενιά· η ψυχολογία ανάμεσα στα θέματα που εξετάζει είναι η επίδραση της σειράς γέννησης ενός παιδιού στην ψυχοσύνθεσή του, επικεντρώνει δηλαδή το ενδιαφέρον στη μελέτη της ατομικής συμπεριφοράς· η οικονομική επιστήμη μεταξύ των άλλων ενδιαφερόντων της γύρω από την οικογένεια προσεγγίζει τις εισοδηματικές διαφορές ανάμεσα στις αστικές και τις αγροτικές οικογένειες, η πολιτική επιστήμη ασχολείται και με την επίδραση της κοινωνικής καταγωγής στην εκλογική συμπεριφορά· τέλος, η ιστορία μελετά διαφορές στην οργάνωση των οικογενειών σε διαφορετικές εποχές και επικράτειες.
Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι ένας αντικειμενικός και συστηματικός μελετητής-ερευνητής οφείλει να αξιοποιεί τα πορίσματα συγγενών επιστημονικών κλάδων προκειμένου να καταλήξει σε έγκυρα συμπεράσματα στη μελέτη ενός θέματος. Παρά την εξειδίκευση, δεν υπάρχουν στεγανά ανάμεσα στους επιστημονικούς κλάδους που αφορούν την κοινωνική οργάνωση και την ατομική δράση.
